ไวรัสโควิดสายพันธ์ใหม่XEC อาจแพร่กระจายเป็นสายพันธ์หลักปลายปีนี้
ไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่กำลังแพร่กระจายอย่างรวดเร็วและอาจกลายเป็นสายพันธุ์หลักทั่วโลกในไม่ช้า สายพันธุ์นี้เรียกว่า XEC ถูกค้นพบครั้งแรกในเยอรมนีเมื่อเดือนสิงหาคม และดูเหมือนว่าจะเหนือกว่าสายพันธุ์อื่นที่หมุนเวียนอยู่ แต่มันไม่ใช่สายพันธุ์ที่แตกต่างไปจากเดิมอย่างสิ้นเชิง
XEC เป็นสิ่งที่เรียกว่า “ตัวแปรรีคอมบิแนนท์” ไวรัสรีคอมบิแนนท์จะปรากฏขึ้นตามธรรมชาติเมื่อบุคคลติดเชื้อไวรัสโคโรนาสองสายพันธุ์ในเวลาเดียวกัน
XEC เป็นผลิตภัณฑ์ของการรวมตัวกันใหม่ (ส่วนหนึ่งของสารพันธุกรรมที่มีการแลกเปลี่ยนกันระหว่างสองสายพันธุ์) ระหว่างสายพันธุ์ KS.1.1 และสายพันธุ์ KP.3.3 สายพันธุ์หลักทั้งสองมีความสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิด ทั้งสองสายพันธุ์พัฒนามาจาก JN.1 ซึ่งเป็นสายพันธุ์ที่โดดเด่นทั่วโลกในต้นปี 2024
XEC ถูกค้นพบครั้งแรกเมื่อต้นเดือนสิงหาคม 2024 ในเยอรมนีและประเทศอื่นๆ ในบางประเทศในยุโรป แต่หลังจากนั้นก็ยังคงแพร่กระจายอย่างต่อเนื่อง มีการตรวจพบผู้ป่วยมากกว่า 600 รายใน 27 ประเทศในยุโรป อเมริกาเหนือ และเอเชีย
นักวิทยาศาสตร์ระบุกรณี XEC โดยใช้ฐานข้อมูลสาธารณะที่เรียกว่าGisaidซึ่งจะมีการอัปโหลดลำดับพันธุกรรมของไวรัสไว้สำหรับการวิเคราะห์ ที่นี่เป็นที่ที่ตรวจพบการกลายพันธุ์ใน SARS-CoV-2 (โดย SARS-CoV-2 คือไวรัสที่ทำให้เกิดโรคโควิด-19)
แต่ก็เหมือนกับคนเมาที่กำลังตามหาลูกกุญแจที่หายไปใต้เสาไฟข้างถนน เพราะที่นั่นมีแสงสว่างดีที่สุด กล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือ มีการพบผู้ติดเชื้อไวรัสกลายพันธุ์สายพันธุ์ใหม่เพิ่มมากขึ้นในประเทศที่ปกติแล้วจะมีการเรียงลำดับตัวอย่าง COVID-19 มากขึ้นผ่านโปรแกรมเฝ้าระวังตามปกติ
ประเทศที่มีจำนวนผู้ป่วย XEC ที่ระบุได้มากที่สุด ณ วันที่ 18 กันยายน ได้แก่ สหรัฐอเมริกา (118) เยอรมนี (92) สหราชอาณาจักร (82) แคนาดา (77) และเดนมาร์ก (61) แน่นอนว่าตัวเลขเหล่านี้อาจสูงกว่านี้ในประเทศที่ไม่ได้จัดลำดับตัวอย่าง COVID เป็นประจำ
ปัจจุบัน สายพันธุ์ที่โดดเด่นในยุโรปและอเมริกาเหนือคือ KP.3.1.1 ในขณะที่สายพันธุ์ KP.3.3 ที่เกี่ยวข้องอย่างใกล้ชิดนั้นมีอยู่แพร่หลายในเอเชีย
XEC เป็นสายพันธุ์ย่อยและพบการระบาดสูงสุดในเยอรมนี ซึ่งประมาณ 13% ของลำดับอาจเป็น XEC ในสหราชอาณาจักร พบการระบาดประมาณ 7% ในขณะที่ในสหรัฐอเมริกาพบน้อยกว่า 5% อย่างไรก็ตาม XEC ดูเหมือนจะมีข้อได้เปรียบด้านการเติบโตและแพร่กระจายได้เร็วกว่าสายพันธุ์อื่นที่แพร่ระบาด ซึ่งบ่งชี้ว่า XEC จะกลายเป็นสายพันธุ์หลักทั่วโลกในอีกไม่กี่เดือนข้างหน้า
XEC มีวัสดุทางพันธุกรรมที่คล้ายกันมากกับทั้งสายพันธุ์ดั้งเดิมและสายพันธุ์อื่นที่หมุนเวียนอยู่ ซึ่งส่วนใหญ่ได้มาจาก JN.1
เหตุผลประการหนึ่งที่ทำให้ XEC มีข้อได้เปรียบก็คือการกลายพันธุ์ T22N ที่ค่อนข้างหายาก (ซึ่งถ่ายทอดมาจาก KS.1.1) ร่วมกับ Q493E (จาก KP.3.3) ในโปรตีนสไปก์ โปรตีนสไปก์เป็นส่วนสำคัญของไวรัสที่จับกับเซลล์ของมนุษย์ ทำให้ไวรัสสามารถเข้ามาและเริ่มจำลองตัวเองได้ อย่างไรก็ตาม เรายังทราบเพียงเล็กน้อยเกี่ยวกับผลกระทบของการกลายพันธุ์ T22N ต่อความสามารถในการจำลองตัวเองหรือแพร่กระจายของไวรัสระหว่างมนุษย์